Technische verklaring afkortingen

Omdat er veel led verlichting valt te kiezen, en geen een lamp hetzelfde is, worden de verschillen aangeduid met bepaalde waarden of afkortingen. Om deze afkortingen en waarden te verduidelijken vindt u op deze pagina hopelijk de informatie die u nodig heeft om inzicht te krijgen in de verschillende lampen die wij aanbieden.

LB-normering bij LED

Warmtehuishouding

De temperatuur van de led heeft een belangrijke invloed op de levensduur. Led lampen produceren minder warmte (als energievorm) dan een gloeilamp, maar kunnen wel een hoge temperatuur krijgen als deze warmte niet goed wordt afgevoerd. Het is de hoge temperatuur die de levensduur van de LED zeer sterk negatief beïnvloedt. Precies om deze reden is een goed armatuurontwerp met krachtige juist gedimensioneerde koellichamen essentieel. Hoe beter de kwaliteit van het armatuurontwerp, hoe langer de levensduur van de led verlichting.

LB-normering

Om het vergelijken van led verlichting zo gemakkelijk en eerlijk mogelijk te maken zijn de L en B waarden in het leven geroepen. Aan de basis hiervan ligt het Europese normdocument IEC/EN 62717 en het Amerikaanse document IES TM21. De L en B waarden zijn een ideaal hulpmiddel ter bepaling van de onderhoudsfactor (MF). Maar waar staan die LB-waarden precies voor?

De L waarde

Is de waarde in procent van de lichtstroom na een bepaalde tijd, meestal na 35.000 branduren of 50.000 branduren. Een voorbeeld: L70 bij 50.000 branduren geeft aan dat de armatuur na 50.000 branduren nog 70% van de initiële lichtstroom (lumen) geeft. In de markt ook wel gecommuniceerd als 50.000 uur met 70% lumen behoud.

De B waarde

Is de waarde in procenten waarvoor de L factor geldt. Een voorbeeld L70 B50 bij 50.000 branduren geeft aan dat 50% van de led’s minder dan 70% van de initiële lichtstroom geeft. Aan de andere kant geeft het ook aan dat de andere 50% van de led’s nog wel 70% of meer van de initiële lichtstroom geven. Wanneer de B waarde 50% is, geeft de L-waarde ook de gemiddelde hoeveelheid licht van de volledige LED partij, althans op LED niveau. Schematisch ziet dit er als volgt uit:

De onderhoudsfactor

De lichtopbrengst van een armatuur bij L80 B50 ná 50.000 uur ligt dus hoger dan L70 B50. Dit betekent dat een L80 B50 armatuur ná 50.000 branduren meer ‘lumen naar het werkvlak’ brengt dan een L70 B50 armatuur. En wel in de verhouding 80/70ste . Dit is van essentieel belang bij de lichtplanning en het bepalen van de onderhoudsfactor. Ofwel: er zijn minder armaturen nodig om een ruimte x-jaar op het volgens de norm vereiste lichtniveau te houden. Dit maakt de L en B-waarden zijn essentieel ter bepaling van de onderhoudsfactor.

De volledige onderhoudsfactor wordt bepaald door zowel de LB waarden als het aantal “dode” LED’s, maar ook door de veroudering van het armatuur en de veroudering (versta vervuiling) van het lokaal zodat plafond, de wanden en de vloer minder reflecteren. Maar L en B hebben het meeste invloed op de onderhoudsfactor.

Vuistregels: waar op te letten?

• Laat je niet in de maling nemen met specificaties welke zonder fundament de markt in worden gezet;
• Wordt er na de L factor geen B waarde vermeld, dan is deze automatisch B50;
• Alle vermelde waarden worden door fabrikanten opgegeven bij een genormaliseerde omgevingstemperatuur van t=25℃ , tenzij anders vermeld. Hoe hoger de omgevingstemperatuur hoe sneller de lichtstroom teruggang van de LED;
• Laat de opdrachtgever de kwaliteitseisen voor verlichting juist definiëren.
• Je kan het ook bekijken in functie van de vereiste levensduur. Een armatuur in een bergruimte brandt immers veel minder dan in de gang van bijvoorbeeld een hospitaal.

Luxwaarde

Lux is de eenheid waarin we de hoeveelheid licht meten in een ruimte. De Europese norm (NEN-EN 12464-1) schrijft namelijk specifieke verlichtingseisen voor in binnenruimten waar mensen werkzaam zijn. Zo staat in de norm omschreven hoeveel Lux een bepaalde ruimte nodig heeft en wat de specifieke eisen daarbij zijn. Er gelden dan ook verschillenden normen voor bijvoorbeeld magazijnen, kantoren en gangen.

knx

KNX is een zogeheten standaard om verschillende systemen die een andere ‘taal’ spreken met elkaar te laten communiceren. Dit communicatieprotocol wordt gebruikt in gebouwautomatisering en domotica. De KNX Association certificeert producten die aan deze norm voldoen wat betekent dat producten van verschillende fabrikanten met deze certificering samen in één systeem gebruikt kunnen worden.

Macadam steps

Deze meeteenheid geeft aan hoeveel ‘K’ een lichtbron mag afwijken van de aangeven kleurtemperatuur. Een afwijking hoger dan 5 wordt afgeraden voor binnen toepassingen, omdat de waardes onderling te veel kunnen verschillen.

IK Waarde

De IK-waarde duidt de slagvastheid en bescherming tegen vandalisme aan.

Waarden die vaak gebruikt worden zijn:

• IK 00 geen weerstand
• IK 02 weerstand tegen schokken van 0.2 J (dit is een standaard open armatuur)
• IK 03 weerstand tegen schokken van 0.35 J (dit is een standaard armatuur met afscherming van polymethacrylaat)
• IK 05 weerstand tegen schokken van 0.7 J (een open armatuur met versterkte optiek)
• IK 08 weerstand tegen schokken van 5 J (een gesloten armatuur met glazen of  polycarbonaat afscherming dat beschermd tegen vandalisme)
• IK 10 weerstand tegen schokken van 20 J (een vandaalbestendig gesloten armatuur)

Aanbevolen verlichtingsniveau

Lux, UGR en CRI

UGR Waarde

UGR staat voor Unified Glare Rating. Deze waarde duidt aan in hoeverre een armatuur lichthinder veroorzaakt voor mensen in een ruimte. Ook hierbij voorzien de NEN-normen in specificaties door het voorschrijven van minimale URG-waarden.

Gebruik van verkeerde lampen met te hoge UGR waarde zorgt ervoor dat werken minder aangenaam wordt en de prestatie vermindert

Hoe lager de UGR waarde, hoe minder lichthinder (verblinding) er wordt ervaren. De richtlijnen voor het visuele comfort van licht zijn vastgelegd in de norm NEN-EN 12464-1  en wordt aangegeven middels de UGR waarde.

De volgende factoren spelen een rol bij de bepaling van de UGR:

• Vorm en grootte van de ruimte;
• Oppervlaktehelderheid (luminantie)van wanden, plafond, vloer en andere grote vlakken;
• Type armatuur en afscherming;
• Lampluminantie;
• Verdeling van de armaturen over de ruimte;
• Waarnemerpositie(s)

De UGR kan elke waarde innemen, van 0 tot zeer hoog, maar voor kwaliteitsbeoordeling van een verlichtingsinstallatie loopt de praktische schaal van ongeveer 15 tot 30. Bovendien zijn verschillen kleiner dan 1 zelfs voor een geoefend oog nauwelijks waar te nemen. Dit alles heeft geleid tot de invoering van vijf kwaliteitsklassen 16 – 19 – 22 – 25 – 28, waarbij het hoogste getal de meeste verblinding oplevert. In de praktijk komen deze overeen met de volgende toepassingsgebieden:

• UGR <28  voor: Circulatiegebieden, gangen en verkeersruimten
• UGR <25 voor: Gemiddeld industriewerk
• UGR < 22 voor: archiefruimten, trappen, liften
• UGR <19 voor: Kantoren, balieruimten
• UGR <16 voor: Tekenkamer